Chimarrão. Brazylijski sekret doskonałej yerba mate

Wśród wielu wariantów yerba mate istnieje jeden wyjątkowy rodzaj, który szczególnie wyróżnia się na tle innych – chimarrão. Pochodząca z Brazylii odmiana yerba mate to coś więcej niż tylko napój; to element kultury i tradycji, który uwielbiają nie tylko Brazylijczycy, lecz także coraz szersze grono mateistów na całym świecie. W dzisiejszym wpisie przenosimy się do słonecznej Brazylii! Wyjaśnimy, czym jest i jak pić chimarrão, co czyni je wyjątkowym, jak je przygotować oraz jak najlepiej celebrować ten niezwykły rytuał.

Spis treści:

1. Co to jest chimarrão i czym różni się od tradycyjnej yerba mate?
2. Co jest potrzebne do przygotowania chimarrão?
3. Jak przygotować chimarrão?
4. Tradycje związane z piciem chimarrão

Co to jest chimarrão i czym różni się od tradycyjnej yerba mate?

Chimarrão to specjalna odmiana yerba mate, która pochodzi z Brazylii. Już na pierwszy rzut oka różni się od „zwykłej”, tradycyjnej yerba mate, którą znamy z innych krajów Ameryki Południowej, takich jak Argentyna czy Paragwaj. Susz chimarrão jest intensywnie zielony i wyjątkowo drobno zmielony, co nadaje mu wygląd przypominający zielony puder. Taka konsystencja sprawia, że napar ma charakterystyczną, aksamitną strukturę i delikatniejszy, mniej gorzki smak w porównaniu do klasycznych odmian yerba mate.

Różnice między chimarrão, a klasyczną yerbą dotyczą przede wszystkim procesu produkcji:

1. Suszenie. Tradycyjna yerba mate suszona jest za pomocą ognia i dymu (wyjątkiem jest yerba mate green, którą suszy się za pomocą gorącego powietrza). Liście ostrokrzewu paragwajskiego podczas produkcji chimarrão zazwyczaj nie są poddawane działaniu dymu, tylko suszone gorącym powietrzem. Jeśli yerba mate chimarrão jest wędzona, to zaledwie w lekkim stopniu, tak, aby nadać jej delikatnie dymny posmak.
2. Mielenie. Podczas produkcji yerba mate, po wysuszeniu liści, są one mielone na drobniejsze kawałki. W przypadku chimarrão, listki oddziela się od gałązek, i mieli je na bardzo drobny, gładki proszek. W zależności od stopnia zmielenia liści, można wyróżnić dwa typy yerba mate chimarrão: moida fina – drobno zmielony pył, moida grossa – drobny pył z niewielkim dodatkiem większych listków i gałązek.
3. Leżakowanie. Podczas gdy tradycyjna yerba mate po wysuszeniu i zmieleniu liści jest poddawana tzw. „leżakowaniu”, kiedy to nabiera szlachetności i charakteru, yerba mate chimarrão właściwie tuż po wususzeniu i zmieleniu jest już gotowa do picia. Pominięcie etapu sezonowania sprawia, że liście zachowują swój naturalny, świeży aromat oraz intensywnie zielony kolor.

Specjalny sposób produkcji wpływa na zupełnie innych wygląd chimarrão w stosunku do klasycznej yerba mate. Różni się też smak – chimarrão ma łagodniejszy profil smakowy: mniej goryczki, więcej delikatności i świeżości. Różnice dotyczą również sposobu picia. Bardzo drobna struktura suszu wymaga nieco innego sposobu przygotowania naparu i innych narzędzi. Jednym z ciekawszych aspektów chimarrão jest także to, że napar przygotowany z tej odmiany yerba mate można parzyć znacznie więcej razy, a smak pozostaje intensywny i świeży przez długi czas. To sprawia, że chimarrão jest nie tylko fascynującym napojem, ale także rytuałem, który warto celebrować w gronie rodziny i przyjaciół.

Co jest potrzebne do przygotowania chimarrão?

Przygotowanie chimarrão wymaga odpowiednich akcesoriów, które różnią się nieco od tych używanych do klasycznej yerba mate. Oto, co musi znaleźć się w Twoim mateistycznym ekwipunku, zanim zaczniesz swoją przygodę z chimarrão:

• Matero typu cuia – jest to specjalne naczynie o charakterystycznym kształcie, najczęściej wykonane z tykwy, z górnej części owocu. Można też spotkać cuie wykonane z drewna lub ceramiki. Takie naczynie jest dość duże i ma bardzo charakterystyczny kształt – grube, zaokrąglone ścianki, które zwężają się ku górze i zakończone są szerokim kołnierzem. Szeroki otwór cui sprawia, że idealnie sprawdza się do przygotowania chimarrão. Często takie matero ma eleganckie zdobienia, co dodaje mu uroku.
• Bombilla typu bomba – do chimarrão używa się specjalnej bombilli, zwanej „bomba”. Jej sitko jest okrągłe, szersze i bardziej rozbudowane w porównaniu do tradycyjnych bombilli, dzięki czemu znacznie lepiej radzi sobie z drobnym suszem.
• Potrzebny jest też najważniejszy składnik, czyli susz yerba mate chimarrão! Jedną z najpopularniejszych brazylijskich marek produkujących drobno zmieloną erva mate chimarrão jest Barão De Cotegipe. Specjalny rodzaj yerba mate znalazł się też w ofercie innej, popularnej brazylijskiej marki: Verde Mate Chimarrao – polecamy!

Jak przygotować chimarrão?

Przygotowanie chimarrão nieco różni się od standardowego parzenia yerba mate i choć początkowo może wydawać się trudne, szybko staje się przyjemnym rytuałem. Istnieją dwie popularne metody przygotowywania chimarrão: tradycyjna i invertido. Każda z nich ma swoich zwolenników i pozwala wydobyć unikalne właściwości tego napoju.

Przygotowanie chimarrão – metoda tradycyjna

Ta metoda jest nieco trudniejsza do opanowania, ale za to bardziej wydajna. Napar przygotowany tą metodą można zalewać nawet około 20-30 razy, bez utraty walorów smakowo-aromatycznych i właściwości.

1. Wsypanie suszu do naczynka: napełnij cuię w około 2/3 objętości (do zwężenia pod kołnierzem) drobno zmielonym suszem chimarrão.
2. Formowanie suszu: przykryj otwór cui dłonią lub – jeśli nie jesteś w stanie objąć go w całości – użyj do tego nakrywki. Przechyl naczynie poziomo i potrząśnij energicznie, aby susz ułożył się na jednej stronie cui, dzieląc ją na pół. Susz możesz uklepać bombillą, aby lepiej trzymał się w jednej pozycji.
3. Pierwsze zalanie chłodną wodą: obróć cuię do prawie pionowej pozycji. Wlej niewielką ilość chłodnej wody w puste miejsce, aby nawilżyć spód suszu – to zapobiega „spaleniu” yerby gorącą wodą i „cementuje” susz, aby nie rozpadł się po dolaniu gorącej wody.
4. Osadzenie bombilli: włóż bombillę do naczynka tak, by filtr dotykał dna. Wkręć ją w spód suszu, aby ją unieruchomić. Możesz wypić pierwszą, chłodną zalewkę chimarrão.
5. Dolewanie ciepłej wody: nie wyciągając bombilli z cui, wlej ciepłą wodę (70-80°C) w pustą przestrzeń między ścianą suszu, a ścianką naczynka. Odczekaj chwilę i voilà – napar jest gotowy do picia.

Przygotowanie chimarrão – metoda invertido

Invertido, czyli z języka hiszpańskiego „odwrócony”. Ta metoda polega na odwróceniu kolejności przygotowywania naparu. Wiele osób uważa, że jest łatwiejsza do opanowania, ale też jest mniej wydajna. Przygotowany tą metodą napar znacznie szybciej uwalnia swoje właściwości, przez co smak i aromat wypłukują się już po około 10-15 zalaniach.

1. Umieszczenie bombilli w naczynku: tym razem zaczynamy od umieszczenia bomby w cui, przed dodaniem suszu i dolaniem wody.
2. Dolanie wody: do naczynka wlej ciepłą wodę (70-80°C), mniej więcej do zwężenia pod kołnierzem cui tak, żeby zostawić miejsce na susz.
3. Dodanie suszu: susz ułóż na wodzie, usypując „górkę” na jej powierzchni. Spokojnie, susz nie utonie w wodzie – pod jej wpływem utworzy się gruba, scementowana warstwa, która będzie utrzymywać się na powierzchni.
4. Wykonanie dopływu wody: po przeciwnej stronie bombilli wykonaj mały otwór w suszu (np. za pomocą wykałaczki lub patyczka). Dzięki temu możliwe będzie ponowne zalewanie yerba mate. Po kilku minutach napar będzie gotowy do picia.

Dodatkowe akcesoria do przygotowania chimarrão i porady

Przygotowanie chimarrão może być jeszcze wygodniejsze, jeśli zaopatrzysz się w kilka dodatkowych, przydatnych gadżetów:

• Chimafácil – to specjalny separator do suszu, który ułatwia przygotowanie chimarrão metodą tradycyjną, dzieląc naczynko na dwie części (do jednej wsypujemy susz, a do drugiej wlewamy wodę).
• Nakrywka do cui – zapobiega wypadaniu drobnego suszu podczas przechylania naczynia. Może być wykonana z plastiku, silikonu lub drewna.
• Termos – przydatny, jeśli zamieszasz zalewać chimarrão kilkukrotnie. Przydaje się też podczas metody invertido – ustnik, w który jest wyposażony, pozwala na precyzyjne wlewanie wody wprost do otworu wykonanego w uklepanym na powierzchni naczynka suszu.

Porada: pamiętaj, że kluczem do udanego chimarrão jest odpowiednia temperatura wody i cierpliwość w procesie przygotowania! Bardzo ważne jest też, żeby nie poruszać bombillą umieszczoną w matero. Każdy niepotrzebny ruch może sprawić, że „scementowana” warstwa suszu rozpadnie się, a dalsze picie naparu będzie niemożliwe. Poruszanie bombillą może też sposodować zatkanie filtra.

Tradycje związane z piciem chimarrão

Picie w kręgu – symbol jedności

W Brazylii picie chimarrão jest głęboko zakorzenioną tradycją, która symbolizuje przyjaźń i jedność. Napój ten często jest spożywany w grupach, gdzie jedno matero i bombilla są przekazywane z rąk do rąk. To nie tylko sposób na delektowanie się naparem, ale także okazja do rozmów i budowania relacji.

„Chimarrão art” – sztuka zdobienia naparu

Jednym z ciekawszych zjawisk związanych z chimarrão jest tzw. „chimarrão art”. To sztuka zdobienia powierzchni suszu przygotowanego w cui, tworząc ciekawe wzory na bazie kontrastu koloru. Do precyzyjnego „rysowania” używa się patyczka lub bombilli. Susz przyozdabia się też kwiatami, owocami lub figurkami. Jest to piękny element kulturowy, który najlepiej pokazuje, jak dużą wagę Brazylijczycy przywiązują do swojego tradycyjnego napoju.

Yerba mate chimarrão to coś więcej niż tylko świeża i delikatniejsza odmiana yerba mate z Brazylii. To napój z duszą i tradycją, który można celebrować na wiele sposobów! Przygotowanie chimarrão, wymagające specjalnych akcesoriów i znajomości odpowiednich metod, staje się rytuałem, który pozwala cieszyć się każdą chwilą z tym wyjątkowym naparem. Jeśli jesteś gotowy rozpocząć swoją przygodę z chimarrão, zapraszamy do naszego sklepu, gdzie znajdziesz odpowiednią yerba mate i wszystkie niezbędne akcesoria. Poczuj smak Brazylii i dołącz do grona miłośników tego niezwykłego napoju!

Źródła informacji:

1. Wikipedia: Mate (infusión), Chimarrão.
2. A. V. Assunção, R. Klumb Arnoni, L. A. Pereira Machado Júnior, Uma cultura mutante: o chimarrão e seus artefatos analisados sob o viés do design vernacular e do imaginário, Revista Poliedro, 2017.
3. Chimarrão Art: el arte de decorar la yerba del mate en Brasil, noticiasdelmate.com.