Dodatki do yerba mate – katuava czy catuaba?

Na rynku spotkać można yerba mate z przeróżnymi składnikami – mogą to być zioła, owoce, olejki i aromaty. Czytając etykiety produktów być może spotkaliście się ze składnikiem o nazwie catuaba lub katuava. Pewnie wiele razy zastanawialiście się, dlaczego składnik ten ma dwie nazwy? Czy to błąd? Okazuje się, że mimo bardzo podobnej nazwy są to dwa, różne dodatki. Dzisiaj rozwiejemy wątpliwości i opowiemy Wam więcej na ich temat!

Spis treści:

1. Katuava czy catuaba?
2. Naturalne afrodyzjaki z Brazylii. Katuava i catuaba w yerba mate – jakie mają działanie?
3. Catuaba / katuava – czy są przeciwwskazania?
4. Napar z catuaby – jak przygotować?
5. Yerba mate z dodatkiem catuaby i katuavy

Katuava czy catuaba?

Wbrew pozorom i bardzo podobnym nazwom katuava i catuaba to zupełnie różne rośliny. Słówkiem catuaba określa się popularny w Brazylii napój, który przyrządza się z dodatkiem kory kilku drzew. Najczęściej jest to kora drzew o łacińskich nazwach Trichilia catigua i Erythroxylum vaccinifolium, ale spotkać można również dodatki pochodzące z drzew gatunków Anemopaegma, Ilex, Micropholis, Phyllanthus, Secondatia, Tetragastris i Myrtaceae. Oczywiście powszechnie nikt nie używa skomplikowanych, łacińskich nazw, dlatego w skrócie drzewa te nazywa się tak samo jak napój sporządzony z ich kory – catuaba. To dość wysokie drzewa charakteryzujące się bujnymi koronami, pełnymi dużych, ciemnozielonych liści. Kora catuaby jest najczęściej drobno cięta lub mielona, co ułatwia sporządzenie z niej naparu lub dodanie do yerba mate czy herbaty, a jej cechą charakterystyczną jest delikatnie różowawy lub czerwonawy kolor. Catuaba ma dość gorzki, ale głęboki smak, łączący w sobie nuty ostrości i subtelnej słodyczy.

Za słowem catuaba kryje się wiele gatunków drzew, w odróżnieniu od nazwy katuava, która określa tylko jedną roślinę – Psidium cinereum. Jest to niewielka roślina z rodziny mirtowatych (łac. Myrtaceae). Podobnie jak catuabę, dodaje się ją niekiedy do yerba mate czy herbaty z tą różnicą, że stosuje się suszone liście rośliny, a nie korę. Wizualnie w suszu katuava nie wyróżnia się, ale nadaje delikatny, odświeżający smak. Wszystkie te rośliny spotkać można w brazylijskich lasach. Co ciekawe, podobne nazwy catuaby i katuavy to nie przypadek – rośliny wykazują bowiem podobne działanie!

Naturalne afrodyzjaki z Brazylii. Katuava i catuaba w yerba mate – jakie mają działanie?

Choć catuaba i katuava to zupełnie różne rośliny, działają bardzo podobnie. Powszechnie przypisuje się im miano afrodyzjaków – mają pobudzać, stymulować i zwiększać satysfakcję ze stosunków. Mają również pobudzać krążenie, łagodzić bóle i napięcie mięśniowe wywołane stresem, a także wykazywać działanie przeciwzapalne i przeciwwirusowe. Co odpowiada za takie ich działanie? Przyjrzyjmy się im uważnie. Pod lupę bierzemy catuabę (korę) pozyskaną z drzewa Trichilia catigua i Erythroxylum vaccinifolium – te rośliny zostały najszerzej przebadane wśród wszystkich. Catuaba wykazuje właściwości pobudzająco-stymulujące, co zawdzięcza zawartości alkaloidów. Konkretniej znajduje się w niej grupa trzech alkaloidów, które nazwano catuabiną. W korze obecne są też taniny, które odpowiadają za lekko gorzkawy smak, saponiny, które sprawiają, że napar z dodatkiem catuaby delikatnie się pieni, flawonoidy, które działają przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie oraz mogą wesprzeć walkę z wolnymi rodnikami, a także fitosterole, które mają działanie podobne do hormonów płciowych.

W naturalnej medycynie Ameryki Południowej catuaba i katuava słyną ze swoich afrodyzjakalnych właściwości. Od wieków stosowane są jako środek na zwiększenie potencji, o działaniu porównywanym do viagry. Drzewa catuaba zyskały z tego względu powszechną nazwę „drzewo potencji”. W Brazylii słynne jest powiedzenie: „do sześćdziesiątki dzieci należą do ojca, po sześćdziesiątce należą do catuaby”, które w żartobliwy sposób trafnie określa działanie roślin. Badania dowiodły również, że catuaba (kora drzew) wykazuje delikatne działanie antydepresyjne – pomaga w odprężeniu się, łagodzi stres i wpływa pozytywnie na samopoczucie. Można więc powiedzieć, że jest to środek na wiele dolegliwości!

Catuaba / katuava – czy ma skutki uboczne?

Badania przeprowadzone do tej pory nie wykazały żadnych skutków ubocznych stosowania catuaby lub katuavy. Faktem jest jednak, że badań tych nie było wiele w porównaniu do innych, popularnych ziół, na dodatek określenia catuaba i katuava dotyczą większej grupy roślin, a każda z nich może różnić się nieznacznie składem chemicznym i działaniem. Choć catuaba i katuava mają długą historię stosowania w tradycyjnej medycynie ludowej, warto pamiętać, że ich skuteczność i bezpieczeństwo nie zostały jednoznacznie potwierdzone przez badania naukowe ani zanegowane. Warto więc zachować ostrożność i nie przesadzać z ilością, a także pamiętać o odpowiedzialnym podejściu do ich stosowania i kierować się zasadą, że każdy organizm reaguje inaczej na różne substancje. Ostrożność w szczególności powinny zachować osoby przyjmujące na stałe leki i będące pod opieką specjalisty. Ze względu na afrodyzjakalne właściwości, napar z catuaby lub z jej dodatkiem powinny pić wyłącznie osoby dorosłe, a z uwagi na działanie zwiększające libido naparów z catuabą powinny unikać kobiety będące w ciąży.

Napar z catuaby – jak parzyć?

Przygotowanie naparu z catuaby jest bardzo proste. Korę catuaby wystarczy zalać wodą w proporcji 5 g na 250 ml wody i gotować na małym ogniu przez około 5 minut. Po zagotowaniu catuaby następuje jej parzenie – należy odstawić napar na 15 minut, a następnie odcedzić zużyte kawałki kory. Jeszcze łatwiejszym sposobem jest dodanie niewielkiej ilości catuaby lub katuavy do yerba mate lub herbaty – sposób przygotowania naparu będzie zależał od tego, jakiego suszu użyjemy za jego bazę.

Yerba mate z dodatkiem catuaby i katuavy

Jeśli nie lubicie eksperymentować, najlepszą opcją jest zakup gotowego produktu z dodatkiem catuaby lub katuavy. Kilka takich produktów znajdziecie w naszym sklepie. Na początek przygody z yerba mate polecamy dwa ziołowe miksy od brazylijskiej marki Verde Mate Green – Katuava i La Potente. Obie yerby mają bardzo podobny skład. Catuabie towarzyszy muira puama, czyli kolejny południowoamerykańkski afrodyzjak oraz dodatek jarzębiny. W pierwszej propozycji jest nieco więcej catuaby, zaś w drugiej znajdziemy dodatkowo lapacho i ginkgo biloba. Miłośnikom owocowych smaków polecamy yerbę Yaguar Amore. Tu również mamy połączenie dwóch afrodyzjaków, czyli catuabę i muira puama, a towarzyszy im słodka truskawka i kuszące płatki róży. Fanom mocniejszych smaków polecamy paragwajską Guarani Katuava. W paczce znajdziemy pylastą, intensywną yerba mate z wyraźnymi, dymnymi nutami, z dodatkiem catuaby, mięty, anyżu i werbeny cytrynowej. Zdecydowanie warta uwagi jest również propozycja marki Fede Rico, która stawia na maksymalną prostotę i 100% naturę. W La Potente znajdziemy tylko dwa, jakże mocne składniki: organiczną yerba mate i aż 15% katuavy (liście, nie kora!).

Catuaba i katuava to częsty dodatek do suszów z ostrokrzewu paragwajskiego. Jeśli jeszcze nie mieliście okazji ich przetestować, sięgnijcie po produkty z dodatkiem jednej z tych roślin – naprawdę warto!

Autor oryginalnej grafiki: Tarciso Leão
Attribution 2.0 Generic (CC BY 2.0)

Źródło: https://www.flickr.com/photos/tarcisoleao/9627396594/in/photolist-29uh9zH-28nmt6i-HzRct-24UeaMc-fEJWc1-fEsmH6-fEJVAs-fEsmwz-fEsm7D-fEJWAf-fEJVp3-fEJWLW-fEsmjg-fEJVQo-fEskHR-fEsmbi-fEJWR9-fEsm3x-dCYjio-fEJWnJ-2g9DUJN-P9XxL7-mS1TV7-mRZiEM-mS2aSY-mRZdbk-gjt5MZ

Źródła informacji:

1. Wikipedia: Catuaba, Trichilia catigua, Erythroxylum vaccinifolium, Psidium cinereum.
2. R. Longhini i inni, Trichilia catigua: therapeutic and cosmetic values, Revista Brasileira de Farmacognosia, 2017.
3. N. O. Martins i inni, Antioxidant, anticholinesterase and antifatigue effects of Trichilia catigua (catuaba), BMC Complementary and Alternative Medicine, 2018.