Bombilla to jeden z gadżetów niezbędnych do tego, by móc cieszyć się klarownością yerba mate. Jej niecodzienna budowa znacznie ułatwia picie naparu, ale też sprawia, że dokładne wyczyszczenie może być problematyczne. To jednak nie powód do zmartwień! W dzisiejszym artykule wyjaśniamy, jak wyczyścić bombillę, by służyła przez długi czas i lśniła nieskazitelną czystością. Zaczynamy!
Na rynku spotkać można yerba mate z przeróżnymi składnikami – mogą to być zioła, owoce, olejki i aromaty. Czytając etykiety produktów być może spotkaliście się ze składnikiem o nazwie catuaba lub katuava. Pewnie wiele razy zastanawialiście się, dlaczego składnik ten ma dwie nazwy? Czy to błąd? Okazuje się, że mimo bardzo podobnej nazwy są to dwa, różne dodatki. Dzisiaj rozwiejemy wątpliwości i opowiemy Wam więcej na ich temat!
Mamy tu miłośników argentyńskich yerba mate? Dziś swoją premierę ma u nas zupełnie nowa marka, prosto ze słonecznej Argentyny – Rio Parana! W estetycznie zaprojektowanych opakowaniach zamknięty został smak tradycji, bogactwo kultury Indian Guarani i spokój argentyńskiej sielanki. Jesteście ciekawi, jaka yerba kryje się pod kolorowym logo Rio Parana? Zapraszamy do lektury dzisiejszego premierowego wpisu i spróbowania argentyńskiej nowości!
Yerba mate ceniona jest za swój oryginalny, ziołowy smak, ale też za silne właściwości pobudzające, dzięki którym wielu uważa ją za dobrą alternatywę dla kawy. Zarówno picie yerby jak i kawy może przynieść wiele korzyści, a każdy z naparów ma swoje wady i zalety. Który z nich jest lepszy i czy yerba mate faktycznie może całkowicie zastąpić kawę? Rozwiewamy wszelkie wątpliwości!
Wykonane z naturalnych materiałów przedmioty codziennego użytku wyróżniają się wysoką jakością i unikalnym charakterem. Naturalne drewno czy zdrewniały owoc tykwy mogą okazać się wdzięcznymi i wytrzymałymi surowcami, o ile wiemy jak o nie zadbać. Zasada sprawdza się także w przypadku naczynek do yerba mate. Dziś wyjaśnimy, czym jest curado i co zrobić, by naczynka wykonane z naturalnej tykwy lub drewna palo santo posłużyły nam przez długie lata
Z doświadczenia wiemy, że obok smaku, kluczowe znaczenie ma dla Was pobudzające działanie yerba mate. Często dostajemy pytania o najbardziej pobudzające produkty dostępne w naszym sklepie. W dzisiejszym tekście postaramy się zaspokoić Waszą ciekawość. Przygotowaliśmy listę najmocniejszych yerba mate na rynku. Zapraszamy do lektury!
MateMundo.pl to sklep internetowy z yerba mate prowadzony przez ludzi, dla których yerba mate to coś więcej niż tylko biznes. To życiowa pasja, którą pragniemy zarażać innych. Dzięki długiej obecności na rynku i szeroko rozwiniętej sieci dystrybucyjnej nasz sklep oferuje herbatę yerba mate i akcesoria w najniższych cenach na rynku. Naszą bogatą ofertę kierujemy zarówno do zaawansowanych, jak i początkujących miłośników energetyzujących naparów. Zastanawiasz się, jak zacząć przygodę z yerba mate? Potrzebujesz zestawu startowego yerba mate wraz z niezbędnymi akcesoriami? Szukasz ciekawego kompletu na prezent? A może masz już doświadczenie i interesują Cię konkretne, trudno dostępne gatunki suszu? W naszym sklepie z yerba mate z pewnością znajdziesz to, czego szukasz!
Yerba mate to południowoamerykańska “herbata” produkowana z liści ostrokrzewu paragwajskiego. Oprócz wysokiej zawartości naturalnej kofeiny, yerba mate jest doskonałym źródłem witamin, soli mineralnych i antyoksydantów. W zależności od składu i obecności dodatków istnieją różne gatunki suszu. Yerba mate despalada jest pozbawiona patyczków. Zawiera więc same listki w mniej lub bardziej zmielonej formie. Elaborada to klasyczna yerba mate z gałązkami. Cechuje się tradycyjnie goryczkowym smakiem. Jej przeciwieństwem jest tzw. mate green czyli zielona yerba mate. Jest suszona za pomocą powietrza, dzięki czemu ma pełen życia kolor i świeży, łagodny smak. Pozostaje to jednak bez wpływu na niezmiennie wysoki potencjał pobudzający. Jeżeli dopiero zaczynasz, warto zdecydować się na yerba mate z owocami lub ziołami. Tego typu mieszanki będą idealne dla początkujących. Cechują się zrównoważonym smakiem. Zastosowane dodatki często cechują się charakterem prozdrowotnym. Yerba mate na odchudzanie? Doskonały pomysł! Yerba mate hamuje apetyt i stymuluje pracę układu trawiennego. W połączeniu ze zdrową dietą może być naszym sojusznikiem w walce o szczupłą sylwetkę. W asortymencie naszego sklepu znajdziecie wiele ziołowych i klasycznych mieszanek yerba mate, które pomogą zrzucić zbędne kilogramy!
Nasz sklep z yerba mate to nie tylko bogata oferta różnych gatunków yerba mate. Oferujemy też wszystkie akcesoria niezbędne by cieszyć się naparami z ostrokrzewu. Znajdziecie u nas szeroki wybór bombilli ze stali nierdzewnej i alpaki czyli specjalnych rurek oddzielających fusy yerba mate od napoju. Posiadamy też szereg zróżnicowanych matero do yerba mate. Największą popularnością cieszą się tykwy ceramiczne. Warto zainwestować też tzw. palo santo czyli naczyniem wykonanym z egzotycznego drewna o cudownym żywicznym zapachu.
Co sprawia, że to właśnie MateMundo jest najtańszym sklepem z yerba mate w Polsce? To proste! Posiadamy szeroką sieć dystrybucji i współpracujemy bezpośrednio z największymi producentami yerba mate. Naszymi partnerami są znane przedsiębiorstwa z Ameryki Południowej oferujące najlepszą yerba mate na świecie. Wśród nich znajdziecie słynne marki: Rosamonte, Taragui, Verde Mate, Guarani, Soul Mate, Cruz de Malta, Yaguar, Soul Mate, Pajarito, Selecta czy La Merced. Nawet najlepiej wyposażone sklepy stacjonarne i zielarskie w Warszawie, Krakowie czy Wrocławiu nie pobiją naszej oferty! Dodatkowym atutem sklepu MateMundo są atrakcyjne programy rabatowe i tania wysyłka. Pod tym i wieloma innymi względami jesteśmy absolutnie nie do pobicia! W razie jakichkolwiek pytań jesteśmy do Twojej dyspozycji!
Yerba mate to aromatyczny napar na bazie liści ostrokrzewu paragwajskiego o wysokiej zawartości kofeiny. Od wieków doceniany przez mieszkańców Ameryki Południowej, niedawno staje się coraz popularniejszy także w naszym kraju. Jak rozpocząć swoją przygodę z yerbą? Czego potrzebujemy, by w pełni cieszyć się tym zdrowym i naturalnym substytutem kawy? Wszystkiego dowiecie się z tekstu!
Yerba Mate dorasta na tropikalnym pograniczu Brazylii, Argentyny i Paragwaju. Odkrywcami jego właściwości byli zamieszkujący te tereny Indianie z plemienia Guarani. Z liści przygotowywano energetyzujący i bogaty w substancje odżywcze napar. Spożywanie yerba mate miało charakter rytuału, a roślinę otaczano nadzwyczajną opieką. W okresie konkwisty, tereny zamieszkiwane przez Guaranów trafiły pod zarząd jezuitów. Zakonnicy utworzyli tzw. redukcje. Były to quasi-państwa oparte na tradycyjnej gospodarce, zarządzane wedle idei równości i solidaryzmu. Zafascynowani tubylczym naparem zakonnicy dostrzegli we właściwościach yerba mate potencjalne źródło zysku. Przeprowadzono szereg badań i nowatorskich jak na tamte czasy eksperymentów. W końcu udało się opracować technologię uprawy tej wymagającej rośliny i utworzono pierwsze plantacje. Umożliwiło to produkcję sporych ilości surowca znacznie przewyższających lokalne zapotrzebowanie. Zaczęto więc eksportować yerbę do innych prowincji kontynentu. Powszechny dostęp i duża popularność przyszły szybko. Już w XIX wieku mate zyskała status narodowego napoju Paragwajczyków i Argentyńczyków. Z czasem naczynko yerby stało się popularnym motywem w sztuce oraz literaturze. Romantyzowaną ówcześnie postać gaucha, czyli samotnego pasterza z bezkresnej pampy przedstawiano z nieodłącznym matero u boku.
Yerba mate dotarła do Europy jeszcze w XIX wieku, lecz przez wiele dekad stanowiła niszowy, trudno dostępny produkt. Cieszyła się popularnością przede wszystkim wśród latynoskich imigrantów zamieszkujących Hiszpanię. Rewolucją okazała się popularyzacja sprzedaży internetowej. Dzięki temu od kilkunastu lat grono mateistów ze Starego Kontynentu sukcesywnie się poszerza. Fenomen yerby nie ominął również Polski. Wedle statystyk jesteśmy w europejskiej czołówce jeśli chodzi o spożycie yerba mate.
Dzięki wysokiej zawartości kofeiny napary na bazie yerba mate wykazują działanie pobudzające. W zależności od gatunku stopień nasycenia substancją może mieć od 0,5% do 2%. Kofeina jest wchłaniana przez organizm za pośrednictwem żołądka i jelita cienkiego, skąd trafia bezpośrednio do tkanek. Prócz energetycznej stymulacji, napar pobudza mięśnie, przyspieszając przemianę materii i pracę nerek. Właśnie dlatego chętnie poleca się ją przy dietach odchudzających. W połączeniu z odpowiednim odżywianiem i aktywnością fizyczną znacznie wspomoże walkę z otyłością. Co więcej, zawiera szereg witamin i soli mineralnych. Wspiera też układ immunologiczny — mateiści chorują rzadziej. W przeciwieństwie do kawy dostarcza magnez, a nie wypłukuje go. Dzięki temu pijąc yerba mate nie odczujemy efektów ubocznych znanych kawoszom.
Liczba miłośników yerba mate rośnie z roku na rok. Wciąż pojawiają się kolejni gotowi porzucić kawę na rzecz pobudzających naparów z Ameryki Południowej. Skąd tak duże zainteresowanie? Główną rolę odgrywa tu kwestia wpływu na zdrowie. Przyjrzyjmy się szczegółom. Powodem, dla którego sięgamy po oba napoje są oczywiście ich pobudzające właściwości. Jak wiemy, energetyczna stymulacja wynika z obecności kofeiny. W przypadku parzonej kawy jest to od ok. 380 do 650 mg. Na jedno naczynko yerba mate przypada jej natomiast średnio 360 mg. Rodzi się pytanie: dlaczego lepiej wybrać napar z ostrokrzewu paragwajskiego? Otóż nie sama kofeina powinna być brana pod uwagę. Przyglądając się pełnemu składowi chemicznemu obu napojów zobaczymy wiele różnic. W szczegółowym zestawieniu yerba mate wypada znacznie korzystniej. Każde 100 mililitrów to potas, mikro- i makroelementy, luteina, fosfor, niacyna, 6 witamin i ogromna porcja antyoksydantów. Ziarna kawowca nie zawierają większości z wymienionych substancji lub występują one w znacznie mniejszych ilościach. Kawosze z pewnością znają niezbyt przyjemne uczucie osłabienia następujące po jakimś czasie od wypicia kawy. Wynika ono z tego, że kawa wypłukuje zgromadzony w organizmie magnez. Z yerba mate jest inaczej. Ta bowiem nie tyle magnezu nie wypłukuje, co wręcz go dostarcza! Uczucie pobudzenia nie będzie nagłe i intensywne, lecz potrwa dłużej i obejdzie się bez nieprzyjemnego “zjazdu”.
Najczęściej yerba mate produkuje się z wysuszonych i poddanych wędzeniu dymem liści i łodyżek ostrokrzewu paragwajskiego. W zależności od regionu możemy jednak zauważyć różnice w obróbce wpływające na smak naparu. Paragwajska yerba mate powstaje wedle opisanego wyżej sposobu. Charakteryzuje się mocno goryczkowym, “dymnym” aromatem i obecnością patyczków i pyłu. Ze względu na panujące tam wysokie temperatury, napój serwuje się głównie na zimno. Paragwajskie marki będą świetnie smakować właśnie w takiej formie. Choć w Argentynie yerba mate produkowana jest podobnie, raczej nie cechuje się tak mocną goryczką i zawiera mniej pyłu. Argentyńczycy chętnie sięgają po susz typu despalada, czyli taki, który zawiera wyłącznie listki. Napar najczęściej spożywany jest na ciepło. Odrębną kwestią są yerba mate z Brazylii i Urugwaju. W kraju samby pija się tzw. chimarrao. Podczas produkcji pomijany jest proces wędzenia dymem i leżakowania. Po zebraniu liście mielone są na drobny pył o soczyście zielonym zabarwieniu. Napar ma słodkawy, lekko trawiasty posmak. Urugwajska yerba mate to przysłowiowy rodzynek, gdyż kraj nie posiada własnych plantacji! Surowiec importowany jest z Brazylii. Ma jednak dość osobliwy charakter, co wyróżnia ją na tle brazylijskich produktów. Zawiera sporo listków i pyłu przy jednoczesnym braku patyczków. W smaku jest łagodna, choć słodkie nuty chimarrao ustępują wytrawnym akcentom. Nie ma też soczyście zielonego, chlorofilowego koloru. Najczęściej jest oliwkowa.
Czym jest bombilla? To nic innego jak specjalna rurka filtrująca. Jest niezbędnikiem każdego fana yerba mate, gdyż oddziela fusy od naparu. Istnieje wiele rodzajów bombilli. Dobieramy je w zależności od materiału wykonania i rodzaju suszu yerba mate. Najczęściej wykonane są ze stopów metali. Do wyboru mamy tu m.in. aluminium, stal nierdzewną oraz alpakę zwaną także “nowym srebrem”. Są wyposażone w spiralne, łyżeczkowe lub dziurkowane filtry. Te mogą mieć jedną lub kilka warstw. Im jest ich więcej, tym dokładniej przefiltrujemy nasz napar.
Mając za sobą wybór bombilli, należy zastanowić się nad odpowiednim naczynkiem. Istnieje wiele rodzajów naczynek (matero) do yerba mate, a każde z nich ma nieco inną charakterystykę.
Przykładem tradycyjnych matero są tykwy wytwarzane z wysuszonej i wydrążonej tropikalnej dyni. Stanowią idealną opcję dla miłośników klasycznych, a do tego niedrogich rozwiązań.
W Europie największą popularnością cieszą się matera ceramiczne. Mają sporo zalet. Powoli się nagrzewają, cechuje je duża pojemność i wytrzymałość. Co więcej, prócz obmywania wodą nie wymagają skomplikowanej konserwacji.
Mityczne “święte drzewo” to południowoamerykańska roślina od wieków czczona ze względu na swój niezwykły eteryczny aromat i zastosowanie w medycynie ludowej. Matero wykonane z palo santo wydziela żywiczny zapach jednocześnie wprowadzając nutę subtelności do smaku naparu. 
Gdy jesteśmy już wyposażeni we wszystkie niezbędne akcesoria, pora przejść do najprzyjemniejszej z czynności, czyli oczywiście parzenia yerba mate. Istnieją różne szkoły przyrządzania naparu, my skupimy się na tej najpopularniejszej i powszechnie akceptowanej metodzie:
Czas na degustację! Po wypiciu fusy będą nadawały się do kilkukrotnego zalania (średnio 4-5 dolewek). Wiele zależy tu od marki i rodzaju suszu. Nie bój się eksperymentować z dodatkami. W zależności od upodobań można pokusić się o odrobinę ziół, miodu, cytryny bądź innych cytrusów. Niech jedynym ograniczeniem będzie wyobraźnia!
Jak przygotować yerba mate na zimno? Wspominaliśmy o zalewaniu matero gorącą, choć nie doprowadzoną do wrzenia wodą. Jeśli jednak doskwierają nam upały lub zwyczajnie mamy ochotę się orzeźwić, idealnym rozwiązaniem będzie terere, czyli yerba mate na zimno. Tradycja pochodzi z Paragwaju, gdzie ze względu na ciężki tropikalny klimat chłodny napar cieszy się zdecydowanie większą popularnością. Przygotowanie będzie się odbywało analogiczne. Postarajmy się, by woda była dobrze schłodzona, gdyż np. w wodzie letniej ekstrakt nie uwalnia się tak łatwo. Po zalaniu trzeba też będzie nieco dłużej poczekać. Około 5 minut powinno być wystarczające by napój nabrał charakterystycznego koloru i goryczki. Terere smakuje świetnie z różnorodnymi dodatkami. Z pewnością świetnie sprawdzi się lód, kawałki cytrusów, a nawet soki. A zatem do dzieła!
Jeżeli korzystacie z naczynek do yerba mate pochodzenia naturalnego, przede wszystkim drewnianych konieczne będzie ich odpowiednie przygotowanie. Curado ma na celu zaimpregnowanie drewna, by zwiększyć jego żywotność i wzmocnić materiał.
Calabaza to wysuszona dynia. Jeśli nie była używana, na jej dnie zgromadzi się sporo nagromadzonego miąższu. Trzeba koniecznie go usunąć. Jak to robimy? To proste! Zalewamy naczynie wodą i pozostawiamy na noc. Kolejnego dnia niechciany miąższ będzie można wyskrobać (np. łyżeczką). Proces powtarzamy. Kolejnego dnia wystarczy tylko jeszcze raz przepłukać tykwę zimną wodą. Dopiero teraz będzie gotowa do użycia.
Tutaj proces curado będzie odrobinę bardziej złożony. Na początku, opłukujemy naczynie bieżącą wodą. Po wyschnięciu delikatnie smarujemy wnętrze olejem lub oliwą. W takim stanie pozostawiamy nasze matero na około dwie doby. W tym czasie powinno solidnie nasiąknąć tłuszczem. Następnie, wsypujemy susz i zalewamy całość ciepłą wodą — tak, jak gdybyśmy parzyli sobie yerbę. Zostawiamy naczynie na noc, a rano opłukujemy je, pozbywając się zawartości. Gotowe!
Tytułem zakończenia przygotowaliśmy dla Was zbiór najczęściej zadawanych pytań wraz z możliwie wyczerpującymi odpowiedziami. Zapraszamy do lektury!
Yerba mate to napar przygotowany na bazie suszu ostrokrzewu paragwajskiego. Roślina występuje w południowoamerykańskich tropikach na pograniczu Paragwaju, Argentyny i Brazylii. To właśnie w tych krajach yerba mate cieszy się największą popularnością. Napar zawdzięcza ją przede wszystkim obecności cennych składników odżywczych i wysokiej zawartości naturalnej kofeiny. Właśnie dlatego bywa nazywany zdrowszą alternatywą dla kawy.
Zawarte w listkach ostrokrzewu paragwajskiego substancje wykazują szereg cennych dla zdrowia właściwości. Każda porcja naparu dostarczy nam witamin, soli mineralnych, ksantyn i oczywiście kofeiny. Prócz efektu pobudzenia, regularnie spożywana yerba mate przyczynia się do uregulowania ciśnienia krwii. Ponadto, dochodzi do obniżenia napięcia mięśni oraz stymulacji pracy serca i układu nerwowego. Yerba mate poprawia trawienie i przyspiesza metabolizm, przez co może wspomóc odchudzanie.
Matero to ogólne określenie dla różnego rodzaju naczynek do yerba mate. Najbardziej podstawowym są wydrążone tykwy z tropikalnej dyni. Jeżeli jednak szukamy czegoś bardziej trwałego i łatwiejszego w utrzymaniu, zainwestujmy w tykwy ceramiczne. Doświadczeni miłośnicy naparów chętnie wybierają tzw. matera palo santo. Są one wykonane z pełnego żywicy południowoamerykańskiego drewna o wspaniałym aromacie. Ciekawostką jest też tzw. guampa czyli naczynko wykonane z… bawolego rogu!
Początkującym mateistom rekomendujemy matera ceramiczne. Są one stosunkowo tanie, łatwo dostępne i cechują się dużą odpornością na uszkodzenia. Ponadto łatwo utrzymać je w czystości i nie trzeba poświęcać dużo czasu na ich konserwację.
Bombilla to metalowa lub drewniana rurka oddzielająca napar od fusów. U góry posiada ustnik, a u zakończenia jest zainstalowane specjalne sitko. Jeżeli pragniemy przygotowywać yerba mate tradycyjnymi metodami, bombilla stanowi absolutny niezbędnik. Wybierając ją, mamy przed sobą szeroki wybór. Do najtańszych produktów należą te wykonane z bambusa lub aluminium. Nieco droższe są bombilli ze stali nierdzewnej. Na “najwyższej półce” znajdziemy zaś bombille z tzw. alpaki lub srebra. Te, choć potrafią kosztować naprawdę sporo, z pewnością posłużą nam długie lata.
Można, choć to BARDZO ZŁY POMYSŁ :). Przy kontakcie z wrzątkiem listki ostrokrzewu szybko oddadzą wszystkie swoje właściwości. W efekcie napar będzie zdecydowanie zbyt intensywny w smaku. W zasadzie już po pierwszym zalaniu nada się do wyrzucenia. Najlepszą temperaturą do yerba mate będzie ok. 75-80 stopni Celsjusza. Taki napar w optymalnym tempie uwolni zawarte w sobie związki. Będziemy mogli sobie pozwolić nawet na kilka dolewek wody i wciąż cieszyć się wspaniałym smakiem i właściwościami.
Tak! W poprzedniej odpowiedzi wspominaliśmy o 80 stopniach Celsjusza jako optymalnej temperaturze przygotowania naparu. Nie dodaliśmy jednak, że równie dobrym pomysłem będzie yerba mate zalana... bardzo zimną wodą. Wspomniana forma podania nazywa się terére i będzie doskonałym sposobem na ochłodę w gorące dni. Terére jest szczególnie popularne w Paragwaju. Mieszkańcy tego kraju chętnie wzbogacają je o kostki lodu, owoce lub soki.
To popularny w Brazylii gatunek yerba mate o łagodnym smaku i silnych właściwościach pobudzających. Suszenie zielonej yerba mate odbywa się przy użyciu gorącego powietrza zamiast dymu. Dzięki temu całość jest zdecydowanie mniej goryczkowa. Yerba mate green doskonale łączy się z owocowymi i ziołowymi dodatkami. Verde Mate, najpopularniejszy produkt w tej kategorii, posiada aż 20 wariacji smakowych!
Wśród klasycznych yerba mate istnieje podział na yerby typu elaborada i despalada. Produkty z tej pierwszej grupy, prócz zmielonych listków ostrokrzewu mają w składzie też patyczki. Yerba mate despalada są zaś ich pozbawione. Uważane się je za mocniejsze w smaku, gdyż patyczki nie posiadają walorów smakowych i nie zawierają kofeiny.
Koniecznie wejść na naszą stronę i zamówić matero oraz bombillę! Jeżeli jednak pragniesz już teraz skosztować naparu, istnieją rozwiązania zastępcze. Yerba mate można przygotować np. w zaparzaczu do herbaty lub tzw. french pressie.
Palo santo to gatunek egzotycznego drewna cechującego się wspaniałym naturalnym zapachem żywicy. Ze względu na te właściwości wykorzystuje się je w produkcji naczynek do yerba mate oraz kadzideł.
Początkującym polecamy zielone yerba mate, np. produkty Verde Mate Green. Są łagodniejsze w smaku i występują w interesujących wariacjach z dodatkiem owoców i ziół. Dobrym wyborem będzie też klasyczny susz w mniej intensywnym wydaniu suave.
Tak. Yerba mate hamuje głód przynosząc uczucie sytości. Ponadto wspomaga przemianę materii poprzez stymulację układu pokarmowego. Jeżeli pamiętamy o aktywności fizycznej i zbilansowanej diecie, z pewnością pomoże nam schudnąć.
Nie chodzi wyłącznie o parzystokopytnego ssaka :). Określenie “alpaka” odnosi się do wysokiej jakości stopu metali nierdzewnych. Składa się on z miedzi, niklu oraz cynku. Ze względu na dużą odporność na utlenianie, z alpaki produkuje się m.in. przyrządy chirurgiczne oraz bombille (rurki) do yerba mate.
Sprawa jest dyskusyjna. W Argentynie dostępne są przeznaczone dla dzieci owocowe yerba mate o mniejszej zawartości kofeiny. My jednak radzimy wstrzymać się z podawaniem naparu najmłodszym.
