Rodzaje i smaki yerba mate
Elaborada, despalada, saborizada, tostada i inne… Niby jedna yerba mate, a wersji ma milion. Czym różnią się poszczególne rodzaje yerba mate i co oznaczają egzotycznie brzmiące terminy umieszczane na opakowaniach? Jak smakuje yerba z Brazylii, a jak z Paragwaju? Jakie są najlepsze smaki yerba mate? Wyjaśniamy!
Spis treści:
- Despalada czy elaborada?
- Różne smaki yerba mate – co znajdziemy w paczce?
- Różne rodzaje yerby w zależności od metody produkcji
- Co kraj to inna yerba mate
Despalada czy elaborada?
Rynek yerba mate jest ogromny. Świadczy o tym chociażby szeroka oferta naszego sklepu, w której znajdziecie produkty zarówno jednych z najbardziej znanych marek, jak i tych bardziej niszowych. Stale powstają nowe brandy i projekty, z nowymi pomysłami i świeżym podejściem do tematu. Mimo tego, że każdy produkt nieco różni się od siebie, łączy je jedno – podstawą jest susz, który pochodzi z jednej rośliny, Ilex paraguariensis. W zależności od sposobu produkcji, kraju pochodzenia czy dodatków, jakie uzupełniają czysty susz w paczce, wyróżnić można wiele rodzajów yerba mate, które w najprostszym ujęciu podzielić można na despaladę i elaboradę. Różnica tkwi w stosunku znajdującej się w paczce ilości liści do patyczków. Yerba mate despalada zawiera 90% listków i maksymalnie 10% patyczków, podczas gdy w elaboradzie może być nawet do 35% patyczków. Granice te są precyzyjnie określone przez argentyńską organizację INYM – Narodowy Instytut Yerba Mate. Dlaczego jest to tak ważne? Pozornie nic nieznaczące listki i gałązki różnią się zawartością kofeiny. Podczas, gdy jest jej całkiem sporo w listkach, gałązki są praktycznie całkiem jej pozbawione, dlatego też traktowane są bardziej jako „wypełniacz”, a yerba z dużą ilością patyczków uchodzi za słabszą w działaniu. Yerba mate całkowicie pozbawiona patyczków to sin palo, z kolei susz z dużą zawartością gałązek określa się con palo.
Różne smaki yerba mate – co znajdziemy w paczce?
Pył
Listki i patyczki to jedno. W niektórych rodzajach yerba mate znajdziemy też pył. Niektórzy mówią, że to w nim drzemie prawdziwa moc. Pylaste yerba mate uchodzą za intensywniejsze w smaku i aromacie oraz mocniejsze w działaniu. Pył nadaje naparowi wyrazisty i mocny smak. Mocno pylaste yerby są typowe dla Paragwaju, natomiast produkty, które zawierają niewielką jego ilość lub nie zawierają go wcale, opatrywane są czasem dopiskiem con bajo contenido de polvo na opakowaniu.
Dodatki
Yerba mate, mimo intensywnego smaku, w którym zwykle wyczuwalna jest charakterystyczna goryczka, świetnie łączy się z rozmaitymi dodatkami, najlepiej naturalnymi tak, jak sama yerba. Doskonale pasują do niej zioła, owoce w każdej postaci, kwiaty jadalne czy przyprawy, które na co dzień znajdziemy w kuchni. Dodatki łagodzą nieco smak yerba mate, tworzą wyjątkowe, pełne smaku i aromatu kompozycje, które przyciągają i zachęcają do spróbowania. Smakowe yerba mate, wzbogacone o dodatki, opatrywane są zwykle dopiskiem compuesta (w języku hiszpańskim) lub composto (w języku portugalskim), co oznacza „kompozycja, mieszanka”. Prawie każda marka yerba mate ma w swojej ofercie, obok klasycznych propozycji, wzbogacone dodatkami kompozycje. Najpopularniejszym i przez wielu uważanym za najlepsze łagodne połączenie smaków yerba mate jest „menta limon”, czyli mieszanka mięty i cytryny. Kolejnym równie popularnym i jednym z najlepszych smaków yerby jest połączenie z pobudzającą guaraną. Wielu producentów wręcz prześciga się w wymyślaniu oryginalnych smakowych połączeń. W ofercie naszego sklepu prym wśród smakowych yerb wiodą dwie brazylijskie marki – Verde Mate Green i Yaguar, a najbardziej polecane przez nas smaki yerba mate to: Verde Mate Green Frutos Tropicales, Verde Mate Green Más IQ, Yaguar Energía Guaraná i Yaguar Frutas Dulces.
Aromaty
Nikt nie lubi sztucznych barwników czy aromatów. Kojarzą nam się zazwyczaj z niezdrową żywnością. Mając świadomość, że znajdują się w produkcie, który chcemy kupić, szukamy alternatyw – wolnych od aromatów i barwników. Niestety bardzo często spotykamy się z nimi na co dzień. Producenci yerba mate, oprócz owocowych czy ziołowych dodatków do swoich produktów dodają również ekstrakty owocowe, olejki czy aromaty, a aromatyzowana yerba określana jest hiszpańskim słówkiem saborizada. Niestety, producenci rzadko informują o dokładnej zawartości aromatów. Aby uniknąć kupowania yerba mate ze sztucznymi aromatami, należy zwrócić uwagę na opisy. Jeśli znajdziemy słowo „aromat” lub zdanie „aromat identyczny jak z naturalnym”, należy się zastanowić nad zakupem takiego produktu. Oznacza to, że posiada sztuczne aromaty. Tego typu yerby mają bardzo intensywne zapachy. Yerba mate, która w swoim składzie ma dużo owoców czy ziół, ale pozbawiona jest sztucznych aromatów, nie jest tak bardzo intensywna w zapachu czy smaku.
Różne rodzaje yerby w zależności od metody produkcji
Na różne smaki yerba mate wpływ mają nie tylko dodatki, jakie trafiają do opakowania wraz z suszem, ale też metoda produkcji samej yerba mate. Tradycyjnie jest ona suszona dymem z paleniska i sezonowana przez kilka do kilkunastu miesięcy, przez co jej smak staje się intensywny, wyrazisty i wyczuwalne są w nim dymne nuty. Przykładem są yerby pochodzące z Paragwaju (np. yerba mate Pajarito) czy Argentyny (np. yerba mate Amanda). Nie każdemu ta intensywność odpowiada, dlatego niektórzy producenci odeszli od tradycji i wprowadzili do produkcji pewne ulepszenia, które pozwoliły na suszenie ostrokrzewu paragwajskiego gorącym powietrzem zamiast dymu. Tak suszona yerba mate otrzymuje na opakowaniu dopisek sin humo, czyli po hiszpańsku – „bez dymu”. Jednym z najlepszych rodzajów yerba mate suszonej powietrzem jest pochodząca z Brazylii, organiczna Soul Mate, a w nasze gusta szczególnie trafiła wariacja wzbogacona o dodatek guayusy – Soul Mate Orgánica Guayusa. Wśród produktów niektórych marek można znaleźć również pewien nietypowy rodzaj yerba mate, z dopiskiem tostada – to yerba „prażona”. Zielone listki ostrokrzewu pod wpływem prażenia stają się ciemnobrązowe, a yerba zyskuje zupełnie nowe nuty smakowe. Tostada przypomina kawę zbożową lub kakao i smakuje jeszcze lepiej zalana mlekiem, a nie wodą. Osobiście polecamy wzbogaconą dodatkiem czekolady, płatków kokosa i migdałów Verde Mate Green Dulcessa. Pycha!
Co kraj to inna yerba mate
Ostatnim czynnikiem, jaki ma wpływ na różnorodność smaków yerby, jest kraj pochodzenia. Choć wszyscy mieszkańcy „yerbowych” krajów piją to samo – napar z ostrokrzewu paragwajskiego, to jednak każdy z rodzajów yerba mate, w zależności od pochodzenia, różni się nieco między sobą.
Argentyńskie yerby
To właśnie Argentyna jest liderem w produkcji i eksporcie yerba mate. Z tego kraju pochodzą najwięksi producenci yerba mate, którzy zdobyli sławę na całym świecie. Typowa argentyńska yerba mate charakteryzuje się stosunkowo niewielką ilością pyłu i zawartością patyczków – do około 30%. Najczęściej produkowana jest tradycyjną metodą, poprzez krótkotrwałą ekspozycję nad płomieniami ognia. Niekiedy jest dodatkowo dymiona i zwykle poddawana jest długiemu leżakowaniu.
Brazylijskie yerby
Tuż za Argentyną, w rankingu produkcji i eksportu, stoi Brazylia. To największy kraj Ameryki Południowej, który cechuje się bardzo dużą różnorodnością. Co ciekawe, yerba mate popularna jest praktycznie tylko na południu kraju. W północnej części Brazylii króluje kawa. Tak jak różnorodna jest Brazylia, tak różnorodne są preferencje brazylijskich mateistów, dlatego wyłoniło się tutaj kilka rodzajów yerba mate. Najbardziej popularna jest chimarrão, czyli yerba zmielona na drobny, przypominający mąkę proszek. W procesie obróbki tego typu yerby pomijany jest proces leżakowania, przez co susz zachowuje soczyście zieloną barwę. W smaku i zapachu przypomina świeżą trawę na wiosennej łące. Jeśli suszona jest dymem z ogniska, wyczuwalne są w niej dodatkowo delikatnie dymne nuty. W Brazylii jest bardzo gorąco, dlatego Brazylijczycy uwielbiają pić yerbę na zimno – z lodowatą wodą lub kostkami lodu. Chłodna, orzeźwiająca wersja yerba mate nazywana jest tereré. To także nazwa kolejnego rodzaju brazylijskiej yerby, która podczas produkcji preparowana jest w taki sposób, by doskonale smakowała w zimnym wydaniu. Z Brazylii pochodzi jeszcze jeden rodzaj yerby, który szczególne uznanie znalazł wśród europejskich miłośników naparu – mate green, czyli zielona yerba mate. Podobnie jak chimarrão, w jej produkcji pomija się etap leżakowania, przez co susz zachowuje soczyście zieloną barwę, a suszenie powietrzem zamiast dymu ma wpływ na bardzo łagodny smak. Do paczki nie trafia jednak drobny proszek, a średnio cięte listki, zwykle bez patyczków.
Paragwajskie yerby
W Paragwaju, podobnie jak w Brazylii, najchętniej pije się yerba mate w zimnej wersji. Zalany lodowatą wodą susz uwalnia swoje cenne właściwości równie dobrze, jak w gorącej wodzie, jednak dzieje się to nieco wolniej, a smak jest trochę mniej intensywny. Dlatego też paragwajskie yerba mate są mocne i wyraziste – produkowane zgodnie z tradycją, czyli poprzez suszenie nad ogniem i przy pomocy dymu. Zazwyczaj są też mocno pylaste, co dodatkowo ma wpływ na ich intensywność.
Urugwajskie yerby
Choć ostrokrzew paragwajski rośnie również w Urugwaju, to ze względów ekonomicznych i gospodarczych w tym kraju nie produkuje się yerba mate. Mimo tego Urugwajczycy wprost uwielbiają zielony napar Indian Guarani! Zdecydowana większość produktów, które dostępne są na urugwajskim rynku yerba mate pochodzi z Brazylii, jednak „urugwajsko-brazylijski” typ yerby znacznie różni się od tych, które pije się w kraju samby. Urugwajska yerba mate jest intensywniejsza w smaku, czuć w niej goryczkę, ale nie tak intensywnie jak w paragwajskiej odmianie. Do paczki, oprócz listków, trafiają gałązki i spora ilość pyłu.
Rodzajów yerba mate jest mnóstwo. Każdy na pewno znajdzie coś dla siebie. O ich niezwykłym działaniu, najlepiej przekonać się osobiście. Ciężko opisać ich niezwykły smak, aromat i efekty. Aby znaleźć swój smak, dobrze jest spróbować różnych wersji. Od delikatniejszych, aż do mocnych. Od smakowych, aż po pylaste. Smacznego!
Źródła informacji:
- Wikipedia: Yerba mate.
- oec.world.
