Guarana - pobudzająca kuzynka yerba mate

Czeka Cię długi, męczący dzień w pracy, będziesz przygotowywał się do ciężkiego egzaminu, a może zamierzasz zarwać nockę grając z przyjaciółmi w ulubioną grę? Potrzebne Ci jest solidne źródło energii, ale wiesz, że kawa czy yerba mate to za mało. O uszy obiła Ci się nazwa „guarana”. Co to jest? Czy jest zdrowa i co wspólnego guarana ma z yerba mate?

Spis treści:

1. Magiczne oczy. Legenda o guaranie
2. Guarana - cudowna roślina z Brazylii
3. Yerba mate z guaraną w jednym stały domu. Właściwości „rośliny-cud”
4. Guarana - jak parzyć, spożywać i stosować?
5. Podwójna dawka kofeiny. Najlepsze yerba mate z dodatkiem guarany

Magiczne oczy. Legenda o guaranie

Pierwszymi odkrywcami właściwości guarany byli Indianie zamieszkujący dorzecze Amazonki. Podobnie jak w przypadku yerba mate, z odkryciem guarany Indianie powiązali legendę, według której była ona darem od dobrego boga. Dawno temu, wśród indiańskiego plemienia Sateré-Maué żył chłopiec, który był ulubieńcem wszystkich mieszkańców wioski. Miał dobre serce, był życzliwy, wykazywał się największą siłą i mądrością. Najlepiej ze wszystkich władał łukiem i każdemu pomagał. W niektórych wersjach legendy mówi się, że chłopiec miał zdolności uzdrawiania i rozmawiania ze zwierzętami. Chłopcem zainteresował się żyjący w otaczającym plemię deszczowym lesie zły demon Jurupari, który był zazdrosny o uznanie, jakie chłopiec zyskał wśród społeczności. Postanowił się zemścić. Kiedy chłopiec zrywał w lesie owoce, demon przemienił się w jadowitego węża i ukąsił go. Chłopiec zmarł. Zrozpaczeni byli nie tylko jego rodzice, ale wszyscy mieszkańcy wioski. Chcąc ich pocieszyć, dobry bóg Tupã polecił zakopać oczy zmarłego chłopca w ziemi. W tym miejscu wyrosła roślina o cudownych właściwościach. Miała leczyć choroby, dodawać energii i zaspokajać głód. Jej owoce przypominały ludzkie oczy. Indianie z plemienia Sateré-Maué nazwali roślinę warana, co w ich języku oznaczało „owoc jak ludzkie oczy”. Później Indianie Guarani nazwali roślinę oznaczającym to samo słowem guara-ná.

Guarana - cudowna roślina z Brazylii

Guarana to roślina, która występuje w Ameryce Południowej - dorasta w dorzeczu Amazonki, głównie w stanie Pará, w Brazylii. To pnącze, które owija się wokół drzew lub rośnie na ziemi i pnie się nawet do 10 metrów. Ma owalne liście, o ząbkowanych brzegach i drobne, białe, pachnące kwiaty, które skupiają się w gęste kwiatostany. Najbardziej charakterystyczne są jej owoce - jaskrawoczerwone, duże, okrągłe jagody, które otwierają się, ukazując jasne wnętrze i ciemne nasionko. Wygląd owoców, przypominających otwarte oczy wyjaśnia, skąd wzięła się indiańska legenda o odkryciu rośliny. Owoce guarany mają gorzkawo-kwaśny smak. Już setki lat temu z nasion wydobytych z owoców guarany Indianie sporządzali napój. Łuskali owoce, myli i suszyli nasiona, prażąc je, a następnie ścierali na drobny proszek i, łącząc z wodą, tworzyli pastę, z której formowali kulki. Suchą, uformowaną w kulki pastę rozbełtywali w wodzie. Dodawali ją też do leków i żywności. Napój z guarany dodawał Indianom energii, zwiększał koncentrację i niwelował uczucie głodu, co było bardzo istotne podczas całodniowych wędrówek i polowań. Same owoce guarany były ponoć traktowane dawniej wśród Indian jako waluta. Za ocean guarana trafiła dopiero na przełomie XVII i XVIII wieku, a jej łacińska nazwa, Paullinia cupana, nadana została na cześć niemieckiego lekarza Christiana Franza Paullini.

Yerba mate z guaraną w jednym stały domu. Właściwości „rośliny-cud”

Pochodzenie guarany i odkrywcy jej właściwości leczniczych to nie jedyne elementy, które łączą tę roślinę ze znaną nam doskonale yerba mate. Najważniejsza cecha obu roślin to właściwości pobudzające, które zawdzięczają zawartej w nich kofeinie. Niektórzy mówią, że w yerba mate zawarta jest mateina, a w guaranie - guaranina, ale w rzeczywistości jest to jedna i ta sama substancja. Podczas gdy liście ostrokrzewu paragwajskiego zawierają około 1,5 % kofeiny, guarana zawiera jej około 4-6 %. To cztery razy więcej niż w kawie! Guaranie przypisuje się liczne właściwości zdrowotne. W jej składzie, podobnie jak w yerba mate, znajduje się teobromina i teofilina, które wpływają na rozszerzenie naczyń krwionośnych, co ułatwia przepływ krwi w organizmie. Guarana zwiększa wydolność fizyczną i psychiczną, usprawnia procesy myślowe i poprawia koncentrację. W jej nasionach znajduje się też około 11 % tłuszczu, białko i błonnik. Nasiona wykazują także wysoką zawartość polifenoli, które odpowiadają między innymi za działanie antyoksydacyjne. Guarana przyspiesza przemianę materii, co może wspomóc redukcję masy ciała. Niektórzy stosują ją jako środek zwalczający migrenę, a sprzedawcy przypisują jej działanie poprawiające libido, reklamując ją jako afrodyzjak, choć te właściwości nie znajdują potwierdzenia w przeprowadzonych badaniach.

Guarana - jak parzyć, spożywać i stosować?

Choć dawniej właściwości guarany znali tylko Indianie zamieszkujący deszczowe lasy Amazonii, dziś jest szeroko dostępna w sklepach ze zdrową żywnością, sklepach zielarskich czy w aptekach. Można kupić ją w sproszkowanej formie i spożywać „na sucho” lub w formie naparu, zalewając ją gorącą wodą. Sproszkowaną guaranę można dodać do herbaty czy jogurtu lub do yerba mate albo kawy, wzmacniając ich działanie pobudzające. Należy stosować ją z umiarem! Maksymalna dzienna dawka to około 50-75 miligramów i raczej nie polecamy stosowania jej wieczorem czy nawet późnym popołudniem. Guarana często sprzedawana jest w formie tabletek, jako suplement diety. Guarana ma też zastosowanie jako składnik popularnych energy drinków, napojów bezalkoholowych i alkoholowych (np. piwo z jej dodatkiem). Co ciekawe, stosuje się ją nie tylko w artykułach spożywczych. Guarana wykazuje także właściwości kosmetyczne. Ekstrakt z owoców guarany dodawany jest do kosmetyków antycellulitowych i wyszczuplających, a także do kremów pod oczy. Działa ujędrniająco i przeciwobrzękowo. Wykazuje też działanie przeciwzmarszczkowe, ściągające i antybakteryjne. Poprawia mikrokrążenie.

Podwójna dawka kofeiny. Najlepsze yerba mate z dodatkiem guarany

Jak wspomnieliśmy wcześniej, guaranę można z powodzeniem dodać do yerba mate, co wzmocni jej pobudzające działanie. Można zrobić to we własnym zakresie, jednak producenci yerba mate oferują gotowe kompozycje z tym dodatkiem. Guarana nie tylko sprawia, że yerba mate mocniej i lepiej pobudza. Jej gorzkawo-kwaśny smak i charakterystyczny aromat doskonale łączą się z trawiastym smakiem i aromatem ostrokrzewu paragwajskiego, w każdej jego formie - zarówno z łagodną, suszoną gorącym powietrzem, brazylijską zieloną yerba mate, jak i z wędzoną, gorzką paragwajką. Początkujacym mateistom, którzy poszukują solidnego źródła pobudzenia, polecamy brazylijską yerbę marki Verde Mate Green - Energía Guaraná. Nieco bardziej wtajemniczonym w świat yerby z pewnością do gustu przypadnie również pochodzący z Brazylii Yaguar Energia Guarana - mocniejszy w smaku, suszony dymem, z gałązkami i pyłem. Koneserzy tradycyjnego smaku yerba mate - suszonej dymem i ogniem, gorzkiej, dymno-wędzonej i silnie pobudzającej, powinni spróbować propozycji z Paragwaju: Guarani Energia con Guarana lub wzmocnionej Guarani Energia Caffeine+. Od niedawna w naszym sklepie mamy też jedną z najmocniejszych yerba mate na rynku - El Fuego Energia Guarana. Polecamy ją tylko najodważniejszym yerbopijcom - porządnie kopie już od pierwszego łyku!

Źródła grafik:

1. zdjęcie nr 1, autor: A C Moraes, licencja: Attribution 2.0 Generic (CC BY 2.0)
2. zdjęcie nr 2, autor: Idesam, licencja: Attribution-NonCommercial 2.0 Generic (CC BY-NC 2.0)

Źródła informacji:

1. F.C. Schimpla, J. Ferreirada da Silva, J. Francisco de Carvalho Gonçalves, P. Mazzaferaa, Guarana: Revisiting a highly caffeinated plant from the Amazon, Journal of Ethnopharmacology, Vol. 150, 2013, s. 14-31.
2. W. Drobnikowska, Guarana – indiańskie „oko” do zadań specjalnych, dietetycy.org, 2020.
3. Wikipedia: Paulinia guarana, Guarana.
4. Worldfloraonline.org: Paullinia cupana Kunth.