Yerba mate w pigułce. Zobacz nasz poradnik dla początkujących!

Chcesz rozpocząć swoją przygodę z yerba mate, ale nie wiesz, od czego zacząć i co wybrać? Nie martw się! Jesteśmy tu, by odpowiedzieć na wszystkie Twoje pytania, doradzić Ci w wyborze najlepszych produktów i pomóc rozwiać wątpliwości! Przygotowaliśmy mini-poradnik, w którym wyjaśniamy wszystkie podstawowe kwestie związane z yerba mate. Spokojnie, nie chcemy zbombardować Cię ogromem informacji – będzie to skondensowana forma wiedzy na temat naparu Indian Guarani. Resztę przeczytasz na naszym blogu. To co, zaczynamy?

Spis treści:

1. Co to jest yerba mate?
2. Jakie są rodzaje yerba mate?
3. Jakie są niezbędne akcesoria do parzenia i picia yerba mate?
4. Jak zaparzyć yerba mate?
5. Pij yerbę, na zdrowie!

Co to jest yerba mate?

Zacznijmy od początku. Co to jest yerba mate? Być może już o niej słyszałeś. Może pije ją Twój znajomy, siostra albo sąsiadka i zastanawiasz się, jak smakuje ten przedziwny, błotnisty napój, który pije się w pękatym naczynku, przy użyciu dziwnej, metalowej słomki? Dlaczego miłośnicy yerba mate przygotowują napar z namaszczeniem i piją go, jakby był to największy cud natury? Bo tak właśnie jest! Yerba mate to napar przyrządzany na bazie wysuszonych i rozdrobnionych listków (i gałązek) ostrokrzewu paragwajskiego (łac. Ilex paraguariensis) – rośliny, która występuje wyłącznie w Ameryce Południowej, na granicy czterech państw: Brazylii, Paragwaju, Argentyny i Urugwaju. Setki lat temu teren ten zamieszkiwali Indianie Guarani i to oni jako pierwsi odkryli niesamowite właściwości rośliny. Zauważyli, że żując liście ostrokrzewu, mają więcej energii, nie czują zmęczenia, wyostrzają się ich zmysły i poprawia się koncentracja, a na dodatek znacznie mniej odczuwają głód. Działanie to okazało się bardzo przydatne podczas całodziennych wędrówek i polowań. Później Indianie z wysuszonych liści rośliny zaczęli przyrządzać napar – gorzki, cierpki i intensywnie ziołowy napój, który stał się elementem ich codziennego życia. W XVII wieku do Ameryki Południowej przybyli Jezuici, którzy zainteresowali się życiem Indian. Ich uwadze nie mógł więc umknąć ziołowy napar, który Guarani otaczali niemal religijnym kultem. Jezuici także pokochali yerba mate i postarali się, aby usłyszano o niej również poza granicami Ameryki Południowej. Dziś yerba mate jest integralną częścią kultury mieszkańców Ameryki Łacińskiej, którzy uwielbiają dzielić się mate ze wszystkimi – rodziną, przyjaciółmi, a nawet z nieznajomymi. To „napar przyjaźni” i prawdziwy styl życia! Yerba mate zasłynęła przede wszystkim ze względu na swoje pobudzające właściwości, które zawdzięcza zawartej w niej kofeinie. Jest w pełni zdrową i naturalną alternatywą dla kawy i sztucznych napojów energetycznych. Jednak to nie wszystkie jej zalety. Jest także bogata w witaminy, minerały i inne związki organiczne, które sprawiają, że doskonale wpływa na funkcjonowanie całego organizmu.

Więcej na temat właściwości yerba mate przeczytasz na naszym blogu:

• Co to jest yerba mate?
• Yerba mate – właściwości. Jak działa zielony napar z Ameryki Południowej?
• Wpływ yerba mate na organizm

Co kraj, to obyczaj, dlatego w każdym „yerbowym” kraju napar przyrządza się nieco inaczej, choć zawsze z tej samej rośliny – ostrokrzewu paragwajskiego. To, co jest niezmienne, to sposób przygotowania, niezbędne akcesoria i znaczenie, jakie ma dla mieszkańców Ameryki Łacińskiej. Zastanawiasz się więc, jakie są rodzaje yerba mate, w jaki sposób pić napar i co jest potrzebne, żeby zacząć swoją przygodę? Czytaj dalej!

Jakie są rodzaje yerba mate?

Yerba mate można podzielić na kilka rodzajów, w zależności od kraju pochodzenia i charakterystycznych cech suszu, związanych z metodą produkcji i różnymi dodatkami.

Rodzaje yerba mate w zależności od kraju pochodzenia:

• argentyńska yerba mate – to najbardziej „klasyczna” yerba, zwykle suszona tradycyjną metodą, polegającą na krótkotrwałej ekspozycji na płomienie ognia, czasem dodatkowo dymiona. Zwykle poddawana jest długiemu leżakowaniu, dzięki czemu nabiera bardziej szlachetnego, harmonijnego charakteru. W suszu znajdują się średnio cięte listki, spora ilość patyczków i trochę pyłu. Przykładowe marki yerba mate: Kraus, Rosamonte;
• brazylijska yerba mate – tu yerbę pije się na kilka sposobów:
• mate green – grubo cięte listki ostrokrzewu, praktycznie bez gałązek i pyłu. To yerba suszona gorącym powietrzem i niepoddawana leżakowaniu, dzięki czemu zachowuje soczyście zieloną barwę i świeży, łagodny smak. Świetna propozycja na początek przygody z yerba mate! Przykład: Verde Mate Green,
• chimarrão – yerba mate zmielona na bardzo drobny pył, przypominający niemal mąkę. Ma soczyście zieloną barwę, a do jej przygotowania i picia potrzebne jest specjalne naczynko (cuia) i bombilla z bardzo drobnym filtrem (bomba). Przykład: Verde Mate Green Chimarrao,
• tereré, czyli yerba mate na zimno. Na etapie produkcji susz jest preparowany w taki sposób, aby smakował doskonale zarówno po zalaniu ciepłą, jak i lodowatą wodą. Przykład: Verde Mate Green Terere;
• paragwajska yerba mate – to dość drobno zmielone listki, ze sporą ilością patyczków i pyłu. Najbardziej charakterystyczny jest jej smak – intensywny, gorzki i cierpki, co zawdzięcza suszeniu przy pomocy ognia i dymu. Paragwajskie yerba mate są jednymi z najmocniejszych pod względem smaku i działania, dlatego polecamy je bardziej zaawansowanym mateistom. Przykłady: Guarani, El Fuego;
• urugwajskie yerba mate to drobno cięte listki z dużą ilością pyłu (i czasem z odrobiną gałązek). Urugwajska yerba tak naprawdę zazwyczaj nie pochodzi z Urugwaju – ze względu na niekorzystną sytuację ekonomiczną, w kraju tym nie produkuje się yerba mate, a sprowadza się ją z Brazylii. Brazylijskie yerby przeznaczone na rynek urugwajski oznaczone są zwykle na opakowaniu jako „Tipo PU1”. Przykład: Armino Clasica, Canarias

Rodzaje yerba mate w zależności od dodatków:

• klasyczne yerba mate – 100% ostrokrzewu paragwajskiego, bez dodatków i aromatów. Na opakowaniach takich produktów często pojawiają się określenia, jak: classica, tradicional, despalada, elaborada, con palo lub sin palo. Przykłady: Verde Mate Green Despalada, Kurupi Clasica, Pajarito Elaborada con Palo Tradicional;
• ziołowe yerba mate, to aromatyczne fuzje ostrokrzewu z funkcjonalnymi ziołami. Wśród ziołowych propozycji najczęściej pojawia się mięta, werbena cytrynowa i suszone płatki kwiatów. Mniej oczywiste ziołowe dodatki to np.: poleo, burrito, boldo, katuava… Zioła nie tylko podkreślają smak ostrokrzewu paragwajskiego i dodają przyjemnego orzeźwienia, często wprowadzają też interesujące właściwości, np. wspomagają trawienie lub są wsparciem w procesie odchudzania. Przykłady: Soul Mate Siempre, CBSé Hierbas Serranas, Amanda Compuesta con Hierbas, Verde Mate Green Fitness;
• yerba mate aromatyzowane i z dodatkiem owoców, czyli oryginalne połączenia ostrokrzewu paragwajskiego, aromatów (zwykle naturalnych) i owoców pod różnymi postaciami (np. suszone, liofilizowane czy kandyzowane). Aromaty i owoce łagodzą nieco intensywny smak yerba mate i dają niezliczone możliwości tworzenia oryginalnych kompozycji smakowych. Owocowe yerba mate szczególnie polecamy na początek przygody z ostrokrzewem. Przykłady: Verde Mate Green Very Strawberry, CBSé Frutos del Bosque, Yaguar Mango Tango;
• organiczne yerba mate – produkowane z ostrokrzewu pochodzącego z ekologicznych plantacji, posiadających certyfikaty organiczności. Krzewy ostrokrzewu dorastają tam bez użycia chemii i sztucznych środków, a proces produkcji poddany jest restrykcyjnej kontroli jakości. Przykłady: Soul Mate Organica, Kraus Organica, Verde Mate Green Organica;
• pobudzające yerba mate – zazwyczaj wzmocnione są dodatkiem guarany, która stanowi dodatkową porcję kofeiny. Przykłady: El Fuego Energia Guarana, Guarani Energia con Guarana, CBSé Energía Guarana.

Więcej na temat rodzajów yerba mate przeczytasz na naszym blogu:

• Rodzaje i smaki yerba mate
• Jedna yerba mate, wiele rodzajów. Różnice w zależności od kraju pochodzenia

Słowniczek terminów pojawiających się najczęściej na opakowaniach yerba mate:

• elaborada, elaborada con palo lub samo con palo – yerba mate, w której oprócz listków (i pyłu) znajduje się duża ilość patyczków (około 35%);
• elaborada despalada, elaborada sin palo lub samo despalada – yerba mate pozbawiona patyczków lub z niewielką ich zawartością (maksymalnie 10%);
• chimarrão – yerba mate zmielona na bardzo drobny pył. Ten typ yerby pije się w Brazylii;
• seleccion especial – specjalnie selekcjonowana yerba mate, produkowana z listków ostrokrzewu o najwyższej jakości;
• tostada – prażona yerba mate. Listki ostrokrzewu prażone są w specjalnym piecu, przez co ciemnieją, przybierają brązowy kolor, charakterystyczny smak i aromat. W naparze przyrządzonym na bazie tego typu suszu wyczuwalne są nuty kawy zbożowej i czekolady. Yerba mate tostada smakuje również bardzo dobrze zalana mlekiem, zamiast wody;
• cocido – yerba mate w torebkach lub w rozpuszczalnej formie.

Jakie są niezbędne akcesoria do parzenia i picia yerba mate?

Jeśli udało Ci się już wybrać pierwszą yerbę na początek, pora zaopatrzyć się w akcesoria niezbędne do jej parzenia i picia. Co będzie potrzebne?

• bombilla do yerba mate – to specjalna rurka filtrująca, której zadaniem jest oddzielenie naparu od fusów. Zakończona jest filtrem, który zatrzymuje podczas picia listki i patyczki tak, aby nie dostawały się do ust. Najbardziej uniwersalne są bombille wykonane ze stali nierdzewnej. Na początek przygody z yerba mate polecamy bombillę Mercedes;
• matero do yerba mate to specjalnie wyprofilowane naczynko, w którym przyrządza się napar. Matero wykonywane są z różnych materiałów i mają różne kształty, dlatego wyróżnić można kilka ich rodzajów:
• palo santo – naczynko wykonane ze „świętego drewna” palo santo, które ma „magiczne” właściwości. Yerba mate przyrządzona w takim matero nabiera niepowtarzalnego smaku i aromatu. Więcej na temat palo santo przeczytasz na naszym blogu;
• tykwa – naczynko wykonane z naturalnego owocu tykwy. Podobnie jak palo santo, tykwa „oddaje” swój wyjątkowy smak i aromat naparowi yerba mate. Więcej o tykwach przeczytasz tutaj;
• guampa – to specjalnie wyprofilowane matero, które służy do picia yerby w wersji zimnej – tereré. Oryginalnie guampy wytwarzane są z bydlęcego rogu, ale można spotkać także guampy z palo santo, tykwy czy ceramiki;
• matero ceramiczne – to najpopularniejszy rodzaj naczynka do yerba mate. Ceramiczne matera są stosunkowo tanie, dostępne są w wielu wzorach i kolorach, na dodatek są łatwe w utrzymaniu – można bez obaw umieścić je w zmywarce i umyć za pomocą detergentów. W odróżnieniu od naczynka z tykwy czy palo santo, ceramiczne matero nie zgnije, gdy zapomnisz wyrzucić z niego resztek yerby. Ze względu na kształt przypominający naturalną tykwę, ceramiczne matera często również nazywa się tykwami;
• matero termiczne – to naczynka wykonane ze stali nierdzewnej, w specjalnej technologii, która pozwala dłużej zachować temperaturę naparu;
• inne akcesoria – bombilla i matero to podstawowe narzędzia do parzenia i picia yerby, ale można to ułatwić za pomocą kilku dodatkowych akcesoriów, np.:
• czyścik do bombilli – specjalny drucik powleczony materiałem, dzięki któremu możliwe jest wyczyszczenie bombilli w trudno dostępnych zakamarkach;
• nabierka do yerba mate – drewniana łyżka, dzięki której łatwiej jest odmierzyć odpowiednią porcję suszu;
• podkładka korkowa – zabezpiecza przed wpływem ciepła powierzchnię blatu, na którym stawiasz matero;
• termometr – dzięki niemu łatwiej jest zmierzyć temperaturę wody na yerba mate, co ma bardzo duże znaczenie podczas parzenia, o czym przeczytasz w dalszej części tekstu;
• termos – znacznie ułatwia picie yerby poza domem – w pracy, szkole, na uczelni czy podczas podróży. Szczególnej uwadze polecamy Yerbomos, który łączy w sobie trzy funkcje: naczynka, termosu i bombilli;
• yerbera, czyli puszka do yerba mate, która ułatwia przechowywanie suszu. Metalowa puszka chroni susz przed zwietrzeniem, promieniami słonecznymi, wilgocią i innymi czynnikami, które mogą mieć wpływ na smak i aromat yerba mate.

Więcej informacji na temat akcesoriów do yerba mate i porad, jakie wybrać i jak o nie dbać znajdziesz na naszym blogu:

• Akcesoria yerba mate. Które będą najlepsze? Jak je wybrać?
• Naczynie do yerba mate – jakie wybrać?
• Mateisto, czy znalazłeś już swoją ulubioną, najlepszą bombillę?

Jak zaparzyć yerba mate?

Masz już swoją pierwszą yerbę, matero i bombillę – teraz pora przygotować napar! Parzenie yerba mate to swoisty rytuał, dlatego warto pamiętać o kilku zasadach. Nie martw się, nie ma w tym nic trudnego i szybko wejdzie Ci to w nawyk!

Jak zaparzyć yerba mate? Cztery proste kroki:

1. Wsyp susz do matero. Na początek mniejszą porcję, około 15 g (2-3 łyżeczki), potem możesz stopniowo zwiększać ilość.
2. Zrób „kopczyk” z yerby – potrząśnij energicznie matero i lekko przechyl tak, aby susz ułożył się na jednej ze ścianek naczynka.
3. Połóż bombillę na „kopczyku”, filtrem do dołu – tak, aby dotykała dna naczynka.
4. Wlej wodę do naczynka. Celuj w miejsce, gdzie jest najmniej suszu. Bardzo ważne: nie zalewaj yerby wrzątkiem. Zbyt gorąca woda sparzy liście i spowoduje, że napar będzie bardzo gorzki, a ostrokrzew straci swoje cenne właściwości. Optymalna temperatura parzenia yerba mate to około 70-80 °C. Tutaj przeczytasz więcej o temperaturze wody do parzenia yerba mate

Chcesz zostać prawdziwym mistrzem parzenia yerba mate? Przeczytaj wpis na naszym blogu: Jak prawidłowo zaparzyć yerba mate? A w tym wpisie dowiesz się, jak zaparzyć yerbę, gdy nie masz tykwy i bombilli pod ręką.

Sposoby parzenia yerba mate

Podstawy parzenia yerba mate to jedno, a gdy już je opanujesz, możesz zacząć eksperymentować. Jak się okazuje, yerbę można pić na różne sposoby:

• tradycyjnie – yerba mate zalana gorącą wodą o temperaturze około 70-80 °C;
• tereré, czyli yerba mate na zimno. Zamiast ciepłej wody, używa się lodowatej, często dodaje się też kostki lodu. Wodę można zastąpić zmrożonym sokiem. Yerba mate w zimnej wersji doskonale orzeźwia i sprawdza się szczególnie w upalne dni;
• cocido – yerba mate w saszetkach lub w rozpuszczalnej formie. Zazwyczaj można zalewać ją wrzątkiem;
• roasted / tostada – prażona yerba mate. Można zalewać ją wodą, wodą z dodatkiem mleka lub całkowicie zastąpić wodę mlekiem. Bardzo dobrze sprawdza się także mleko roślinne;
• eksperymentalnie – ostrokrzew paragwajski ma to do siebie, że bardzo dobrze łączy się z różnymi smakami. Do naczynka z yerba mate można dodawać więc kawałki owoców, suszone skórki cytrusów, świeże zioła, a nawet substancje słodzące. Wodę można zastąpić sokiem z owoców, mlekiem, a nawet piwem. Możliwości jest wiele i warto jest samemu eksperymentować w poszukiwaniu własnego smaku!

Pij yerbę, na zdrowie!

Z taką dawką wiedzy możesz ruszać na przygodę z yerba mate! Aby lepiej poznać różne smaki, polecamy na początek zestawy z próbkami yerba mate – z próbkami pakowanymi po 50 g. W ten sposób nie tylko poznasz różne marki, ale też różne rodzaje yerba mate – od klasycznych, poprzez ziołowe i owocowe, po najmocniej pobudzające. W ten sposób łatwiej będzie później wybrać yerbę w pełnowymiarowym opakowaniu.

Optymalną opcją na początek jest również wybór zestawu na start z yerba mate i akcesoriami, a jeśli chcesz pić yerbę w parze – polecamy zestawy yerba mate dla par, w których wszystkie produkty są podwójnie. A może szukasz oryginalnego prezentu dla mateisty? Nie ma problemu! W naszym sklepie znajdziesz także zestawy prezentowe z yerba mate, które pakujemy w specjalne, stylowe opakowania prezentowe.

Gotowy na spotkanie z yerba mate? Bierz matero i bombillę w dłoń i korzystaj z dobroci naparu Indian Guarani. Na zdrowie!